Βιολί

Το βιoλί είναι έγχορδο μουσικό όργανο που παίζεται με δοξάρι. Έχει 4 χορδές διαφορετικού τονικού ύψους (σολ, ρε, λα, μι), που χορδίζονται κατά διαστήματα πέμπτης και η μουσική του έκταση περιλαμβάνει 44 χρωματικούς φθόγγους. Το βιολί στηρίζεται στον ώμο ενώ με το ένα χέρι και ο μουσικός απλώς πιέζει τις χορδές ενώ με το άλλο κινεί το δοξάρι επάνω στις χορδές. Το βιολί εμφανίστηκε τον 16ο αιώνα ως εξέλιξη του μεσαιωνικού Φιντλ (αγγλ. fiddle), του ιταλικού Λίρα ντα μπράτσο (ιταλ. lira da braccio) και του Ρεμπέκ. Τη σημερινή μορφή του την πήρε κυρίως στην Ιταλία, όπου μεγάλες οικογένειες κατασκευαστών όπως οι Αμάτι, Γκουαρνέρι και Στραντιβάριους, δημιούργησαν θαυμάσιας ακουστικής όργανα που μέχρι και σήμερα θεωρούνται αξεπέραστα. Κατά την εποχή της αναγέννησης δημιουργήθηκαν σημαντικές σχολές βιολιού, που άκμασαν στη Βενετία, τη Μπολόνια, τη Φλωρεντία, τη Ρώμη, και σε άλλες Ιταλικές πόλεις. Τα πρώτα βιολιά χρησιμοποιήθηκαν για την εκτέλεση έργων λαϊκής και χορευτικής μουσικής. Κατά τον 17ο αιώνα το βιολί αντικατέστησε τη βιόλα ντα γκάμπα ως το σημαντικότερο έγχορδο στη μουσική δωματίου. Οι περισσότεροι μεγάλοι συνθέτες έγραψαν μουσική για σόλο βιολί, μεταξύ των οποίων οι δάσκαλοι του Μπαρόκ Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ αλλά και σημαντικοί συνθέτες της κλασικής εποχής όπως οι Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν. Στην “οικογένεια” του βιολιού ανήκει επίσης η βιόλα, το βιολοντσέλο ή τσέλο και το κοντραμπάσο.

Καβαλάρης

Το βιολί έχει ταστιέρα χωρίς τάστα, γεγονός που κάνει δύσκολη την εκμάθησή του. Οι χορδές του εκτείνονται κατά μήκος της ταστιέρας και στερεώνονται με κλειδιά στον χορδοστάτη, αφού περάσουν επάνω από ένα ξύλινο στήριγμα, τον καβαλάρη, που συγκρατείται στη θέση του από την πίεση των χορδών. Ο καβαλάρης μεταδίδει τις ταλαντώσεις των χορδών στο κούφιο (με αέρα) σκάφος που μεγεθύνει τον ήχο, λειτουργώντας κατ’ ουσίαν ως αντηχείο. Στο εσωτερικό του οργάνου, κάτω από τον καβαλάρη, βρίσκεται ένα λεπτό ραβδάκι (ψυχή) που μεταβιβάζει τις ταλαντώσεις των χορδών στη ράχη του οργάνου, συμβάλλοντας έτσι στη διαμόρφωση του χαρακτηριστικού ήχου του βιολιού. Το δοξάρι του είναι κατασκευασμένο από ξύλο και τρίχες από ουρά αλόγου.

Λαογραφία

Ο Ελληνικός λαός λέγοντας βιολιά (στον πληθυντικό) χαρακτηρίζει τις μικρές λαϊκές ή παραδοσιακές ορχήστρες από διάφορα όργανα όπως φλάουτο, κλαρίνο, ούτι, ντέφι, τσαμπούνα κλπ. που απαρτίζονται κυρίως σε γιορτές γάμων και πανηγύρια. Το βιολί είναι πολύ διαδεδομένο κυρίως στην παραδοσιακή μικρασιατική, νησιώτικη και κρητική μουσική. Ιδίως στην τελευταία, εικάζεται ότι προηγείται κατά πολλών δεκάδων χρόνων της λύρας, παρ’ ότι πολλοί πιστεύουν το αντίθετο.

Η ύλη του βιολιού είναι η παρακάτω:

(ΦΕΚ: 229/57 τεύχος πρώτο)

 Προκαταρκτική

Φοίτηση Διετής

  1. Μέθοδοι: Joachim, Alard, Crickboom, E. Kuechler, Laoureux, Χωραφά, Δέλλα, κ.λ.π.
  2. Σπουδές: Sitt, David, Seybold, Laoureux: 30 Études, Dancla:  L’ École du mécanisme, Hollaender I, Kayser I.
  3. Κομμάτια: Κοντσέρτα: Seitz I, II, Huber I, Dancla: Petite école de la mélodie, I, II, Αλβέρτη Ι, ΙΙ, Seybold: Συλλογή Ι, ΙΙ, Seybold: Σονατίνα, Θεοφάνους: Συλλογή Ι.

Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων

  1. Εκτέλεση κλιμάκων στην πρώτη θέση
  2. Μια σπουδή και ένα κομμάτι από τα παραπάνω

Κατωτέρα

Φοίτηση τριετής

   Συνέχιση της ύλης της προκαταρκτικής 

  1. Κλίμακες και arpèges/ Crickboom: La technique du violon I, II,
  2. Σπουδές: Seybold: V., Hollaender II,  Sitt, Kayser II, Mazas I, Dont: 24 Études Préparatoires, Kreutzer, Fiorillo,
  3. Κοντσέρτα: Huber II, Seitz 4-5, Jansa, Dancla: 3 Concertstücke, Bode 6,8, Viotti 23,29,17,
  4. Κομμάτια: Beriot: 1o Air varié, Mélodies Italiennes, Dancla: 3 morceaux de salon, Klassische Stücke, κομμάτια των Pierné, Gabriel, Marie, Godard, Thomé, Danclé, Renard, Simonetti, Neruda κ.λ.π. και ανάλογα έργα Ελλήνων Συνθετών,
  5. Σονάτες: Corelli (κατ’ επιλογή), 1η Σονατίνα Schubert.

Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων

  1. Κλίμακες και arpèges σε 3 όγδοες,
  2. Δύο Études Mazas, Kreutzer ή Fiorillo,
  3. Το 1ο μέρος ενός Κοντσέρτου του Rode ή του Viotti,
  4. Υποχρεωτικό κομμάτι, το οποίο δίδεται τουλάχιστον έναμιση μήνα πριν από τις εξετάσεις.

 Μέση

Φοίτηση τριετής

  1. Όλες οι κλίμακες και τα αρπίσματα σε τρείς όγδοες και βαθμιαία κλίμακες σε όγδοες, τρίτες και έκτες,
  2. Καζαντζή: « Η τεχνική του βιολιού»,
  3. Σπουδές: Mazas II, Campagnolli, Kreutzer, Fiorillo, Rode,
  4. Κοντσέρτα: Rode No 7, Nardini μι ελάσσων, Vivaldi λα ελάσσων, Beriot 1,6,7,9, Kreutzer 13, 19, David ρε ελάσσων, Bach λα ελάσσων, Mozart, Spohr, 11ον, Viotti 22 κ.λ.π.,
  5. Κομμάτια: Vitali: Chaconne, Bach: Aria, Muffat : Les Vieux Maîtres, Wieniawski : Mazurkas, Légende, Ries : από τις δύο Suites, Perpetuum mobile, κ.λ.π. Svendsen: Romance, Beriot: Scènede Ballet, Vieuxtemps: Rêverie, Fantaisie appassionata, Paganini: Moto perpetuo, Raff: Cavatine, κομμάτια των Drdla, D’ Ambrosio, Sarasate, Kreisler τα ευκολότερα και ανάλογα έργα Ελλήνων Συνθετών,
  6. Σονάτες: Corelli, Haendel, David: Hochschule, I και ΙΙ κατ’ επιλογή, Leclair (édition Alard), Tartini σολ ελάσσων κ.λ.π.

Πρόγραμμα προαγωγικών εξετάσεων

  1. Κλίμακες σε τρίτες και όγδοες,
  2. Δύο σπουδές από τις παραπάνω,
  3. Το πρώτο μέρος ενός Κοντσέρτου από τα παραπάνω,
  4. Ένα μέρος Κοντσέρτου ή άλλον κομμάτι οριζόμενο ένα μήνα τουλάχιστον πριν από τις εξετάσεις.

Ανωτέρα

Φοίτηση τριετής ή τετραετής

  1. Σπουδές: Kreutzer, Fiorillo, Rode, Locatelli, Dont, Gaviniés, Rovelli, Vieuxtemps : 36 Études, 6 Études de concert, Wieniawski : Études I, II και L’ École Moderne, Ernst, Sauret, Ondříček, Paganini : White Caprices, Γυμνάσματα τεχνικής Δ. Δούνη, Α. Καζαντζή: «Η τεχνική του βιολιού»
  2. Κοντσέρτα: Όλα τα κλασσικά και νεότερα κοντσέρτα Tartini, Bach, Mozart, Beethoven, Mendelssohn, Brahms, Ernst, Paganini, Spohr, Joachim, Vieuxtemps, Wieniawski, Saint–Saëns, Lalo, Max Bruch, Goldmark, Tschaikowski, Dvořák, Strauss, Reger, Sinding, D’ Ambrosio, Elgar, Becker, Th, Dubois, Damrosch, glazounow, Prokofieff, Walton, Bartók, Bliss κ.λ.π.
    • Για δύο βιολιά: J.S. Bach
    • Για τρία βιολιά: Vivaldi
    • Για τέσσερα βιολιά: Maurer
    • Κοντσέρτο για βιολί και βιολοντσέλλο: op. 102 J. Brahms,
  3. Σονάτες: Για βιολί μόνο του Bach του Max Reger, του Ysaÿe, Για βιολί και πιάνο Haendel, Corelli, Tartini, κ.λ.π. της αρχαίας Ιταλικής           Σχολής και διασκευές Leonard, Thompson, Burmester, Kreisler, κ.λ..,
  4. Κομμάτια: Οι Romaces του Beethoven, όλα τα κομμάτια της σχολής του βιολιού των Vieuxtemps, Wieniawski, Paganini, Ernst, Bazzini, Sarasate, Joachim, Hubay, Thompson, Ysaÿe, Sauret, Wilhelmy, Auer, Lotto, Ant. Schubert, Zarzyski, και των Brahms, Saint-Saëns, Lalo, Sinding, Goldmark, Raff, Moszkowski, Chausson, Debussy, Ravel, Rimsky-Korsakov, Szymanowski, πρωτότυπα και διασκευές Kreisler κ.λ.π. και ανάλογα έργα Ελλήνων Συνθετών.

Γενικά μαθήματα

1.      Θεωρία, τάξεις τρείς- Σολφέζ, τάξεις τρείς,

2.      Αρμονία, τάξεις τρείς- Σολφέζ, τάξεις δύο,

3.      Μουσική δωματίου (φοίτηση τριετής),

4.      Ιστορία της Μουσικής (φοίτηση διετής),

5.      Πιάνο (μέχρι τη μέση σχολή),

6.      Prima-Vista (εκ πρώτης όψεως ανάγνωση) από το 2ο έτος της ανωτέρας σχολής,

7.     Ορχήστρα,

8.      Μορφολογία (φοίτηση ενός έτους),

9.      Επίσης από το δεύτερο έτος της Ανωτέρας Σχολής και για δύο έτη στο Πρακτικό Διδασκαλείοτου Ωδείου.

Απολυτήριες εξετάσεις

Πρόγραμμα Πτυχιακών Εξετάσεων

1.      Μία ή δύο σπουδές κατ’ επιλογή της Επιτροπής, μεταξύ έξι προετοιμασμένων από το πρόγραμμα της Ανωτέρας,

2.      Μία Σονάτα,

3.     Το πρώτο μέρος ενός κλασσικού Κοντσέρτου,

4.      Μέρος Κοντσέρτου από τα οριζόμενα στην Ανωτέρα Σχολή

5.      Ένα ή δύο άλλα έργα από το πρόγραμμα της Ανωτέρας. Η από μνήμη εκτέλεση δεν είναι υποχρεωτική.

Πρόγραμμα Διπλωματικών Εξετάσεων

 Εκτέλεση, υποχρεωτικά από μνήμη, προγράμματος διαρκείας τουλάχιστον  μιάμιση ώρας, συμπεριλαμβανομένων:

1.      Κατ’ επιλογή του καθηγητή α) Μια Σονάτα ή β) ένα κλασσικό Κοντσέρτο, είτε το πρώτο μέρος αυτού,

2.      Ένα από τα τεχνικά δύσκολα Κοντσέρτα, από αυτά που αναφέρονται στη διδακτέα ύλη της Ανωτέρας,

3.      Μία Σονάτα ή απόσπασμα Σονάτας ή Παρτίτας του Bach για σόλο βιολί,

4.      Ένα ή δύο ή περισσότερα κομμάτια της ύλης της Ανωτέρας, από τα οποία τουλάχιστον το ένα να είναι μεγάλης τεχνικής δυσκολίας.